پهنه بندی وضعیت کیفی محیط زیست استان اصفهان با استفاده از ارزیابی چند معیاره

داشتن اطلاعات کافی از وضعیت محیط زیست و بررسی روند تغییرات محیط زیست نقش مهمی در شناخت و درک صحیح وضعیت موجود برای مدیریت و ارائه برنامه های مدیریتی دارد . در حال حاضر مهمترین مشکلات زیست محیطی استان اصفهان شامل آلودگی هوا، خشکسالی و کمبود بارش، توسعه صنایع بدون در نظر گرفتن استانداردهای زیست محیطی،پسماند ها،افزایش شهر نشینی و مشکلات وپیامد های ناشی از آن می باشد. تنوع واهمیت و اثرگذاری متفاوت اطلاعات و پیچیدگی تحلیل همزمان اطلاعات موضوعی ومکانی و همچنین ضرورت برقراری نگاه یکپارچه به آنها، باعث استفاده گسترده از قابلیت سامانه اطلاعات جغرافیایی در تجزیه و تحلیل مسائل زیست محیطی شده است. در این پژوهش از طریق ترکیب روش mce در محیط gisکیفیت محیط زیست استان اصفهان ارزیابی شد. روش تصمیم گیری چندمعیاره شامل تکنیک هایی است که در آن مجموعه ای از معیار های وابسته به یک مبحث وزن دهی شده و سپس این معیار ها به وسیله ی کارشناسان رتبه بندی می شوند. متدولوژی ترکیبی ارزیابی چندمعیاره( (mceباسیستم اطلاعات جغرافیاییgis))یک روش پیشرفته برای ارزیابی کیفیت محیط زیست است که توانای gisدر آنالیز مکانی و تواناییmce در آنالیز چند لایه ای را بهبود میبخشد. تعداد 30 شاخص در قالب 10 زیر معیار و4 معیار اصلی ( آلودگی زیست-محیطی، مخاطرات زیست محیطی، وضعیت اکولوژیکی منطقه، و تراکم جمعیت) برای ارزیابی کیفیت محیط زیست استان اصفهان استفاده شد. معیار آلودگی زیست محیطی شامل زیرمعیارهای آلودگی هوا،آلودگی صنایع و وضعیت مدیریت پسماند ها، معیار مخاطرات زیست محیطی شامل زمین لغزش وخشکسالی، معیار وضعیت اکولوژیکی منطقه،شامل پوشش گیاهی، درصد مناطق حفاظت شده، منابع آب وگیاهان دارویی، ومعیار تراکم جمعیت زیر معیاری نداشت. سامانه اطلاعات جغرافیایی برای ایجاد داده های جغرافیایی و پردازش به کار رفت و فاکتورهای ورودی با استفاده از روشهای ahp وanp وزن دهی شدند. برای وزن دهی از روش داده مبنا و نظرات کارشناسی استفاده گردید. نتایج وزن دهی نشان داد که معیارهای آلودگی زیست محیطی وتراکم جمعیت نقش مهمی در تقلیل کیفیت زیست محیطی در منطقه مورد مطالعه دارند. شاخص ها، معیار ها و زیر معیار های ارزیابی کیفیت محیط-زیست به لایه های اطلاعاتی تبدیل و پس از استاندارد سازی و وزن دهی لایه های اطلاعاتی، کلیه لایه ها در محیط gis ترکیب وبا استفاده از روش ترکیب خطی وزن دار (wlc) نقشه کیفیت زیست محیطی استان اصفهان تهیه گردید.نتایج نشان داد که در مورد معیار مخاطرات طبیعی محیط زیست قسمت های جنوبی وغربی استان بیشتر تحت تاثیر قراردارند. در مورد معیار آلودگی های زیست محیطی قسمت های مرکزی وغربی استان پتانسیل بالایی برای آلودگی دارند. تراکم جمعیت در قسمت های مرکزی وغربی استان بالا بوده و در نهایت از نظر معیار وضعیت اکولوژیکی شهرستان های جنوبی استان وضعیت مطلوب تری دارند. در نهایت ارزیابی کیفیت محیط زیست استان اصفهان نشان داد که به طور میانگین،سهم مناطق با درجه مناسب 13%، متوسط 39%، نامناسب 29%و کاملا نامناسب19%، است. کیفیت محیط زیست استان درقسمت های مرکزی وغرب وشمال غرب نامناسب ودرسمت قسمت های شرقی وجنوبی مناسب است. البته قسمت های شرقی استان نیز با مشکلاتی از قبیل ضعف در مدیریت پسماند، آسیب پذیری به خشکسالی و وضعیت اکولوژیکی نامناسب، از جمله پوشش گیاهی فقیر ومنابع آبی کم، مواجه است.